Liturgie preek ochtenddienst over Jeremia 7,23 (transcript)
-GKv Loppersum-Westeremden, 27-10-2013
Welkom en mededelingen door ouderling
Komen tot de Here
Oproep om de Here te aanbidden, Deut 8,10
Stil gebed
Votum/zegengroet
Aanbidding:
-GK 171 ‘Wees stil voor het aangezicht van God’
-Psalm 110,1-4 ‘Zo heeft de Here tot mijn Heer gesproken’
Wet van God
Gebed om verlichting met de Heilige Geest
Luisteren naar de Here
Kinderen van de basisschoolgroepen 3-4.5-7 naar de KBC, zij leren over hetzelfde thema als de volwassenen
Bijbellezing(en), zie onder
Verkondiging, thema, zie onder, gebed
Tussenzang, Psalm 103,3 en 5 ‘Hij is een God van liefde en genade’
Zingen Psalm 103,3.5.7 ‘Maar ’s Heren gunst zal over die Hem vrezen’
Geven aan de Here
Dank- en voorbedegebed
Aankondiging overige mededelingen en bestemming collecte
Inzameling gaven
Gaan onder de zegen van de Here
Zingen E&R 384 ‘Genade, zo oneindig groot’
Zegen
Leesgedeelte(n): Jeremia 7
Tekst: Jeremia 7,23
Preekthema: ‘Gods voorwaardelijke beloften!’
Vanmorgen staan we stil bij voorwaardelijke beloften, je ziet er een staan in Jer 7,23: ‘Wees Mij gehoorzaam, dan zal Ik jullie God zijn en zullen jullie mijn volk zijn’.
Een paar voorbeelden van voorwaardelijke beloften – voor jonge ouders, als je kleintjes hebt en ze worden zindelijk dat je zegt: ‘als je op het potje gaat, en dat lukt dan krijg je een snoepje’ – dat is een voorwaardelijke belofte.
Voor de iets grotere kinderen, ‘als je je kamer opruimt, dan krijg je je zakgeld’.
Of: ‘als je niet gaat roken, dan krijg je je rijbewijs kado’ – ook een voorwaardelijke belofte!
Thema: ‘Gods voorwaardelijke beloften!’
- Wat is de achtergrond van Jeremia 7?
- Wat vraagt God met een voorwaardelijke belofte?
- Hoe geloof je in Gods voorwaardelijke beloften?
- Wat is de achtergrond van Jeremia 7?
Wat we vanochtend hebben gelezen wordt ook wel de tempelpreek van Jeremia genoemd, eerst wil ik heel kort wat info geven over dit boekje.
Jeremia 7 wordt de tempelpreek genoemd, simpelweg omdat Jeremia in de tempelpoort moet gaan staan, en in deze tempelpreek breekt Jeremia het vertrouwen tot de grond toe af, dat het volk had in de tempel.
Wat was er aan de hand?, het is ong. 609 voor Christus als Jeremia deze preek houdt, en politiek is het onrustig.
Koning Josia is net overleden, onder hem is er een opwekking/reformatie gekomen.
Zijn zoon Jojakim komt op de troon, de onrust is dat Egypte het volk Israel onder de voet loopt.
Stel je voor: het volk, als de mensen staan in drommen op het tempelplein.
En de stemming bedrukt, maar de religieuze leiders krijgen het volk kalm.
Ze zeggen: ‘we hebben niks, maar dan ook niks te vrezen, het blijft vrede en we lopen geen gevaar want dit is de tempel van de Here!’
En het volk is gerust gesteld en het duurt maar even en ze nemen die leus over, net als in een stadion: ‘dit is de tempel van de Here!’
De tempel staat er al eeuwen, God heeft zich verbonden aan de heilige stad
Jeruzalem en aan zijn tempel, ons kan niets gebeuren!
Psalm 132: ‘De Heer heeft Sion uitverkoren, als een woonplaats begeerd. Dit is, voor altijd, mijn rustplaats, hier verlang ik te wonen’.
En als het geroep stilvalt, neemt Jeremia het woord, en begint aan zijn tempelpreek.
En zijn boodschap is duidelijk: ‘jullie houden jezelf voor de gek, vertrouw niet op de
tempel, vertrouw niet op de liturgie, denk niet dat God hier woont, maar bekeer je!’
Als jullie je niet bekeren, mag je hier niet blijven wonen, maar als je dat wel doet, mag je wel wonen in Jeruzalem.
En wat was de reactie?, dat kun je lezen in Jeremia 26, daar staat dat de mensen zeggen: ‘sterven moet jij, hoe durf je in de naam van de Heer te profeteren dat het deze tempel zal vergaan als Silo en dat deze stad een ruïne wordt!’
Waarom maakte dit de mensen zo boos?, omdat Jeremia dit zei: je kunt zo religieus doen als wat, je kunt zoveel offers brengen als je wilt, maar als je niet heilig leeft, zal je dat niet redden’.
Ze hielden zichzelf voor de gek, ze dachten dat God Jeruzalem – de heilige stad – zou bewaren en nooit op zou geven, vooral ook niet omdat de tempel er stond waar dagelijks geofferd werd, waar de priesters zongen, daarom dachten zij: ‘wij zitten veilig’.
Ons Jaarthema is: ‘Leven vanuit Gods beloften’, het volk Israel hield zichzelf voor de gek met Gods beloften.
En zo kan dat dus, dat je jezelf voor de gek houdt met Gods beloften – ook wij kunnen onszelf voor de gek houden.
Het kenmerk van jezelf voor de gek houden zien we in vers 10: ‘ons kan niets gebeuren’.
In Deut 29,18 staat: ‘Mocht zo iemand bij het horen van de vervloekingen menen: ‘als ik mijn eigen koppige hart volg zal het me evengoed voor de wind gaan’, en zichzelf daarmee gerust stellen, dan zet hij alles wat hij is en heeft op het spel. Want de Heer zal het hem niet willen vergeven’.
Wie zichzelf voor de gek houdt, spreekt zichzelf geruststellende woorden toe, ‘ik ga toch naar de kerk’: je kunt bijv naar de kerk gaan en dat als een cover-up gebruiken voor je zonden door de week.
Wat dat eigenlijk is, is dat je tegen jezelf zegt is dat de zondag heiliger is dan wat door de week gebeurt.
Dat wat je op zondag doet, dat de Here dat ziet, maar de rest van de week heeft de Here zijn ogen dicht.
Je kunt jezelf ook voor de gek houden, door te zeggen: ‘ik zit in de ware kerk, de ware kerk, de ware kerk’.
Ik ga regelmatig naar de kerk gaat, de manier waarop je de zondag invult – dat is praktisch atheïsme: door de week bestaat God niet voor je, op zondag ga ik naar de kerk.
Je houdt jezelf voor de gek: ‘omdat ik op zondag toch naar de kerk ga, is het niet meer zo nodig dat ik door de week Gods geboden serieus neem’.
Wat er in Israel aan de hand was, was dit: wat er op zondag gebeurde was heiliger, dat ziet God en wat door de week gebeurt is niet zo belangrijk.
[tussenzang: Psalm 103,3]
2. Wat vraagt God met een voorwaardelijke belofte?
Aan het begin gaf ik wat voorbeelden van voorwaardelijke beloften, in Jeremia 7,23 zien we een voorbeeld.
De Here God geeft 3 genadegaven die onvoorwaardelijk zijn, je weet wat onvoorwaardelijk betekent?
Het betekent: ‘als je niks doet, ik geef het je sowieso, je hoeft er niets voor te doen, ik stel voor beperkende voorwaarden vooraf’.
Gods uitverkiezing is onvoorwaardelijk, Efeziërs 1,4-5 staat: ‘In Christus immers heeft God voordat de wereld gegrondvest werd, ons vol liefde uitgekozen om voor Hem heilig en zuiver te zijn’.
Het tweede dat onvoorwaardelijk is, is wedergeboorte, het is niet zo dat iemand wedergeboren wordt als diegene iets goeds gedaan heeft…
…wedergeboorte is een werk van God, in 2 Timotheüs 1,9 staat: ‘God heeft ons geroepen met een heilige roeping, niet op grond van onze daden, maar omdat Hij daartoe uit genade had besloten’.
Het 3e wat God onvoorwaardelijk geeft, is dat de Here God voor de schepping zorgt,.
In Mattheüs 5,45 staat: ‘De Vader in de hemel laat zijn zon immers opgaan over rechtvaardigen en onrechtvaardigen’.
Denk ook aan Psalm 145,9: ‘de Here God is goed voor alles en allen’, God geeft de genade van regen en zon aan de wereld, en Hij stelt daar geen voorwaarden bij.
Maar vanmorgen staan we stil bij beloften MET een voorwaarde?, je ziet het staan in vers 23: ‘wees Mij gehoorzaam, DAN zal Ik jullie God zijn’.
Nu probeer ik uit te leggen wat een voorwaardelijke belofte is: de Here God belooft dus iets, maar Hij vraagt iets terug van degene die de belofte krijgt, een belofte met een voorwaarde.
Een voorbeeld, stel dat je vader bij je komt en zegt: ‘ik neem je mee naar de winkel en dan mag je voor 25 euro kopen wat je wilt, maar eerst je huiswerk maken, anders gaat het feest niet door!’
Maar, als je je huiswerk niet doet, is je vader dan verplicht mee te gaan naar de winkel?, nee, want je hebt niet voldaan aan de voorwaarde om je huiswerk te maken.
Zo belooft de Here God ook bepaalde dingen, maar stelt Hij er voorwaarden aan, een voorbeeld, Joh 8,51: ‘waarachtig, Ik verzeker u: als iemand mijn woord bewaart dan zal Hij de dood nooit zien’.
Je herkent een belofte met een voorwaarde aan twee woorden, ‘als … dan’.
1 Joh 1,9: ‘Als wij onze zonden belijden, dan zal Hij die trouw is, ons onze zonden vergeven’.
Volgende vraag: maar is het dan zo dat je het kunt verdienen?, als je dat allemaal doet, kun dit krijgen.
Als ik gehoorzaam ben, zal de Here mijn God zijn – je kunt de genade die God geeft, verdienen?
Klopt dat?, draai het maar eens om, om te testen of het waar is of dit klopt: staat er in de Bijbel: als je 1 keer ongehoorzaam bent, ben je dan niet meer in het verbond opgenomen, ben je dan uit de gratie?
Nee, het is niet zo dat hier staat dat als je gehoorzaam bent aan Gods geboden, dat je dan in verbond bent en blijft opgenomen.
Door in de kerk te komen, de VVB te betalen, wat je hier leest in vers 23, is niet: voor wat, hoort wat.
Wat is het wel?, wat hier staat in Jer 7,23 is dit: luister naar Me – dat zie je in vers 24, de Here zegt: luister naar Me, sta in je leven open voor wat Ik tegen je te zeggen heb, en wat is de basis van wat de Here tegen ons zegt?
‘Heb de Here lief’, Ex 20,6: ‘als ze Mij liefhebben en doen wat Ik gebied’.
Dus het begint ermee dat de Here zegt: ‘Ik heb jullie lief, Ik houd van jullie, Ik vraag niet van alles van je , ik vraag van je: probeer nou eens je hart steeds voor Mij open te zetten.
Probeer nou eens vast te houden daaraan dat Ik met liefde op je neerkijk, dat het je aan niks zal ontbreken, dat Ik je echt vergeef.
Hier staat niet: voor wat, hoort wat, wat vraagt de Here hier?, de Here vraagt liefde, vertrouw Hem nou!
[tussenzang, Psalm 103,5]
3. Hoe geloof je in Gods voorwaardelijke beloften?
‘Wees Mij gehoorzaam, dan zal jullie God zijn en dan zullen jullie mijn volk zijn’.
We hebben gezien dat de Here hier zegt, het gaat om je hart, dat zie je in vers 21…
…daar zegt de Here: laat je offers maar zitten, want jullie hart staat er niet achter.
We gaan nu in het derde punt zien wat het antwoord op deze vraag is: hoe geloof je in zo’n voorwaardelijke belofte?
Want je snapt wel, als het gaat om zo’n voorwaarde: ‘wees Mij gehoorzaam!’, dat het emotioneel lastiger is om in een beloften met een voorwaarde te geloven, want je kunt denken: ‘voldoe ik aan de voorwaarden?’
Het voelt als een dreigement – want als je je niet aan de voorwaarden houdt ben Ik je God niet!
Wat is er voor nodig om in een belofte met voorwaarden te geloven?
We zagen in het begin: het volk Israël hield zichzelf voor de gek, in de tempel komen en offers brengen op sabbat is voldoende…
…maar de Here zegt hier: ‘Ik wil dat je Mij liefhebt, en als je Mij je hart geeft, zorg Ik door de Heilige Geest dat gehoorzaamheid vanzelf in je leven komt!’
Hoe kun je nou in een belofte geloven waar een voorwaarde op staat zonder dat je jezelf voor de gek houdt, zoals het volk Israël deed?
Zonder jezelf te misleiden, zonder hypocriet te zijn, door de week te doen alsof God niet bestaat en op zondag netjes in de kerk te zijn?
Wat vraagt dat van ons?, in vers 23 staat het 1e antwoord, aan de voorwaarde voldoen, God gehoorzaam zijn.
En niet blijven hangen in het idee, ‘ja maar dat kan Ik niet!’, en niet blijven hangen in het gevoel: ‘ik wil het niet!’, niet blijven hangen in het idee, ‘ja maar, ik heb geen zin!’
Als je wilt dat die belofte vervult wordt, als je vanuit deze belofte van de Here wilt leven, dan moet je aan die voorwaarde voldoen!
Wat betekent het dus om in deze belofte te geloven, om je die eigen te maken?
Dit: ervoor zorgen dat je van jouw kant aan de belofte voldoet!
En we hebben de vorige keer gezien dat God van zijn kant ALTIJD trouw zal zijn aan zijn beloften!
Gehoorzaamheid, daar gaat het om, gehoorzaamheid die voortkomt uit liefde.
En dat is dus niet denken: ‘het kan wel met wat minder, het minimum dat God vraagt’, dat doet Israël.
Hypocriete christenen zeggen: ‘hoe kan ik zo min mogelijk doen, zodat ik God niet tegen me in het harnas jaag?’
Door de week ben je dan een praktisch atheïst alsof God niet bestaat, en op zondag ben je er dan om het weer goed te maken.
De Here vraagt hier dat je 7 dagen in de week gehoorzaam bent, God gaat namelijk over heel je leven.
Hij ziet je vandaag in de kerk maar ook door de week, als je op school bent, op de universiteit, op het Gomarus, welke school ook, waar je ook heen gaat
De Here ziet ons altijd – en dat is niet bedreigend op het moment dat we weten: ‘Hij is een God van liefde en genade, Hij houdt van me’
Dan zegt de Here: ‘als je dat dan weet, wees Mij gehoorzaam, dan zul je merken dat Ik je God ben!’
Door die gehoorzaamheid zul je merken, zul je erachter komen dat Hij je God is.
Als je bijv twijfelt, heb je de neiging om iets verder van God af te gaan staan, iets verder van de kerk maar de Bijbel zal zeggen, je moet naar de Here toegaan, nader Hem, kom bij Hem, als het dan zo is, dat U bestaat en ik zie dat even niet, laat me dat dan merken!’
Gehoorzaam zijn aan Gods geboden, ook al wil je dat niet, ook al heb je geen zin!
In het Nieuwe verbond geeft de Here zijn beloften aan mensen die van de Here houden.
Wat heb je dus nodig om in een voorwaardelijke belofte te gehoorzamen?, het eerste was: wees gehoorzaam, voldoe aan de voorwaarden, radicaal!
Het 2e is wat hier nodig is dat we wedergeboren zijn, in Deut 30,6 staat: ‘de Heer uw God zal uw hart besnijden en ook dat van nakomelingen, zodat u Hem met hart en ziel zult liefhebben en in leven zult blijven!’
In Jeremia 31,33 staat: ‘Maar dit is het verbond dat Ik in de toekomst met Israël zal sluiten, spreekt de Heer, Ik zal mijn wet in hun hart schrijven, dan zal Ik hun God zijn en zullen zij mijn volk zijn!’
Wedergeboorte is nodig, de Here zal ons hart besnijden, Hij zal in ons hart werken.
Hoe krijg je liefde voor de Here, de Here moet dat geven, als hier staat: Wees Mij gehoorzaam, dan zal Ik jullie God zijn…’, dan kun je zeggen: ‘ik kan dat niet van mezelf’, dat klopt, daar is iets voor nodig, een radicaal ingrijpen van de Heilige Geest.
Omdat de Here God geeft wat Hij vraagt, Augustinus leefde in de 2e eeuw, deed alles wat God verboden had, hij kwam tot geloof en zei eens in een gebed: ‘Geef wat U gebiedt, en vraag dan wat U van mij wilt!’
De Here moet ons die gehoorzaamheid geven door de Here Jezus, vanuit onszelf kunnen we dit niet.
Wie is in zijn dagelijks leven de Here zo gehoorzaam?, wie is degene onder ons tegen wie de Here zegt: ‘jij bent zo gehoorzaam, Ik ben jouw God!’
Wie zou dat durven zeggen?, ik zou dat niet durven zeggen.
Wie heeft de Here zo lief, met heel zijn hart en heel zijn ziel? – het evangelie is vanmorgen: de Here Jezus heeft aan de voorwaarde die hier in Jer 7,23 staat, voldaan.
Hij heeft daaraan voldaan, en de Here Jezus heeft aan alle beloften met een voorwaarde voldaan!
Dus hoe kun je je die beloften toe-eigenen?, door je de Here Jezus toe te eigenen.
Door niet te denken: nu vraagt de Here God iets van mij, ja, de Here vraagt iets van je, maar in de Here Jezus vraagt Hij dat van je.
Als je beseft: de Here Jezus heeft aan al die voldaan, waaraan ik niet kan voldoen, want ik heb de Here zo vaak niet lief, ik ben Hem zo vaak niet gehoorzaam, in Christus zijn die beloften er toch voor je en heeft Hij al die beloften voor je vervuld.
En zo kun je werken met al Gods beloften, de Here heeft beloften gegeven om ermee te werken, in de komende week kom je een situatie tegen, ‘ik zie het niet meer zitten en ik ben bang’, ga dan bidden: ‘Here, U hebt beloofd bij me te zijn, wilt U bij me zijn!’
Of, je twijfelt eraan of je zonden vergeven zijn, in 1 Joh 1,9 staat dat je zonden vergeven zijn.
Beloften zijn gegeven om ermee te werken, niet alleen op zondag zoals bij Israël maar 7 dagen in de week.
Neem die beloften mee, de komende week in, bemoedig je hart ermee, strijd ermee tegen de zonde, als je denkt: ‘ik wil dit niet’, dat je dan tegen de Here zegt: ‘heb U gezien wat er in mijn hart zit, ik wil dit niet’, wilt U me helpen om dit wel te willen?’
Als je weet dat Jezus in jouw plaats gehoorzaam was, dan besef je: ‘wie ben ik om te denken dat ik God kan gehoorzamen, maar Hij heeft voor mij voldaan!’
Hij is trouw aan zijn beloften, ‘wat een God heb ik’, ‘wat een genade dat Hij mij zo liefheeft en alle beloften alvast voor mij heeft vervuld’.
Dit is geen bedreiging in Jer 7,23, ‘wees Mij gehoorzaam!’, dit is een belofte die in Jezus vervuld is.
Pak dus deze belofte, dat je dus zegt: ‘Here, ik kan u dus gehoorzaam zijn en als ik U niet gehoorzaam ben dan ben ik niet in een keer uit de gratie, nee, want U bent trouw aan de beloften die U mij hebt gegeven, geeft U mij wat U van mij vraagt!’
Als de Here zo trouw is in het geven van zijn genade, dan wil ik Hem liefhebben, dan wil ik Hem gehoorzamen, altijd, 7 dagen in de week, want Hij is door de Here Jezus mijn God.
Laten we bidden
Gerwin Pruijssen - plattelandspastor in Drenthe 