Liturgie preek ochtenddienst over 1 Joh 1,9 (transcript)
-GKv Loppersum-Westeremden, 03-11-2013
Welkom en mededelingen door ouderling
Komen tot de Here
Oproep om de Here te aanbidden,
Stil gebed
Votum/zegengroet
Aanbidding:
-GK 132,1-4 ‘Dank U voor deze nieuwe morgen’
-Psalm 67 ‘De Here God zij ons genadig’
Wet van God
Zingen Psalm 26,1-2 ‘O Here doe mij recht’
Gebed om verlichting met de Heilige Geest
Luisteren naar de Here
Zingen als voorbereiding op Bijbellezing, GK 23 ‘Uw Woord is een lamp’
Kinderen van de basisschoolgroepen 1-2 naar de KBC, zijn leren over hetzelfde thema als de volwassenen.
Bijbellezing(en), zie onder
Verkondiging, thema, zie onder, gebed
Tussenzang, Psalm 32,2 ‘Zolang ik zweeg verteerden al mijn krachten’
Zingen Opw 546 ‘Nabij Gods hoog verheven troon’
Geven aan de Here
Dank- en voorbedegebed
Aankondiging overige mededelingen en bestemming collecte
Inzameling gaven
Gaan onder de zegen van de Here
Zingen GK 107,1-2 ‘Ere zij aan God de Vader’
Zegen
Leesgedeelte(n): Jesaja 43,22-28 en 1 Johannes 1
Tekst: 1 Joh 1,9
Preekthema: ‘God belooft je zonden te vergeven!
We hebben als gemeente als Jaarthema: ‘Leven uit Gods beloften’ en de Here God geeft ons zijn beloften om er dan in dag uit, uur in, uur uit mee te leven.
Want dat is geloven, geloven is niet dat je abstract weet dat er een God, dat weten de duivelen en demomen ook, geloven is niet iets wat alleen in je hoofd zit…
Geloven is dat je kennis hebt over God, dat die kennis daalt tot in je hart en dat dat tot bloei komt in een gehoorzaam leven.
De Here geeft zijn beloften om er dag in dag uit mee te leven, en daarom wil ik je ook graag bemoedigen om die beloften uit je hoofd te leren, zodat je ze kent zodat je je kinderen leert: ‘wat is nou geloven?, dat is dat een belofte de hele week met je meegaat!’
Want waarom is dat praktisch?, op het moment dat je het nodig hebt, op het moment dat je een bepaald Bijbelvers nodig hebt, is het er.
Dan heb je een bepaalde bagage en kun je het gebruiken, om ermee te leven, om erdoor vermaand, getroost, gewaarschuwd, onderwezen te worden.
Vanochtend slaan we de 1e brief van Johannes open, en de achtergrond van de brieven van Johannes is een stuk dwaalleer, altijd is het zo dat als het met de leer niet in orde is, dat het in het leven ook verkeerd gaat.
Als jou geleerd is dat je met een horloge een spijker in de muur moet slaan, heb je echt een probleem – ten eerste gaat je horloge kapot en ten tweede: die spijker komt echt niet in de muur.
Als het met de leer niet in orde is, is het met het leven ook niet in orde.
Ik ga de dwaalleer in de brieven van Johannes niet in detail uitwerken, er waren er in de gemeente dwaalleraars die leerden dat zij het licht hadden gezien, zij waren Verlichte mensen, zij hadden hogere kennis en anderen hadden die kennis niet.
Wat was het gevolg?, diegene met hun hogere kennis waren superieur, die keken neer op hen die die hogere kennis niet hadden, zij waren heel arrogant.
Omdat zij deelhadden aan die hogere kennis, beweerden ze dat ze niet meer zondigden, dat zie je staan in verzen 8 en 10.
Vanochtend gaan we kijken wat de Here God ons leert over zonden en vergeving.
Thema: ‘God belooft je zonden te vergeven!’
- ‘ALS wij onze zonden belijden…’
- ‘…DAN zal Hij ons onze zonden vergeven!’
- Als wij onze zonden belijden…
Vorige week hebben gezien dat de Here God voorwaardelijke beloften geeft en een voorwaardelijke belofte kun je heel makkelijk herkennen aan de woorden: ‘als…dan’.
Je ziet dat staan in vers 9, ‘ALS we onze zonden belijden, DAN zal Hij ons onze zonden vergeven’.
Dat is een voorwaardelijke belofte, vorige week was de tekst Jer 7,23: ‘Wees gehoorzaam, dan zal Ik jullie God zijn en zullen jullie mijn volk zijn’.
Daar zie je het hetzelfde, een voorwaardelijke belofte herken je aan de woorden: ‘als …dan’.
Hoe is het gedeelte van de verzen 5-10 opgebouwd?, allereerst [vers 5].
Dat is de basis, dat is de boodschap die Joannes heeft gehoord, ‘God is licht, er is in Hem geen spoor van duisternis’, maar wat bedoelt Johannes met ‘licht’.
‘Licht’ is voor Johannes hetzelfde als ‘waarheid’, zoals ‘leugen’ staat tegenover ‘duisternis’.
Dat is de basis en dat pakt hij uit in de verzen 6 tot en met 10, God is licht, Hij is integer, Hij is de basis van onze wijsheid.
En in Gods licht moet alle kennis, moet iedere waarheidsclaim getoetst worden – en dat doet Johannes in de verzen 6 t/m 10.
Dan geeft Johannes in [vers 6] een negatief voorbeeld, iemand die in het duister z’n weg gaat, herken je daaraan dat ‘ie liegt en niet volgens de waarheid leeft.
In [vers 7] geeft Johannes een positief voorbeeld, hoe herken je iemand die z’n weg in het licht gaat?, Johannes zegt: met diegene kun je je verbinden, daarmee kun je christelijke verbondenheid ervaren.
Omgekeerd geldt dat ook, als iemand zegt niet meer in God te geloven, voel je dat de verbondenheid met die ander heel anders wordt.
In de verzen 8-10 geeft Johannes een stuk verduidelijking, alleen hebben we hier een beetje een slappe vertaling, onze vertaling zegt: ‘als we zeggen’ maar er staat, ‘wie beweert’, en je ziet in vers 8 iemand die beweert ‘geen zonde te kennen’, en in vers 10 is iemand die beweert ‘nooit gezondigd te hebben’.
In vers 8 gaat het over de zondige natuur van de mens, dat we zondig zijn, dan gaat het over zondige neigingen, die ons aanzetten om zonden te doen.
En in vers 10 gaat het over zonde DOEN, uit die zonde aard komt voort dat we zondige dingen doen.
Johannes zegt daarvan: die beweringen zijn beide niet waar, dat zijn ontkenningen van aan de ene kant dat je als mens een zondige aard hebt.
En aan de andere kant, vers 10 dat je helemaal niet meer zondigt.
Ik kreeg in Kampen – toen ik nog theologie studeerde – een keer iemand aan de deur, en die vertelde dat hij wedergeboren was, en als gevolg van zijn wedergeboorte, beweerde hij, dat ‘ie niet meer zondigde, en wat hield dat in?, dat ‘ie niet meer rookte.
Ik heb toen maar gezegd dat ik dacht dat dat niet helemaal klopte.
In vers 9 zien we de middenweg, vers 8 is een ontkenning van onze zondige aarde, vers 10 is een ontkenning van dat we zonden doen, de middenweg is vers 9, de weg die wij moeten gaan [vers 9].
Drie praktische vragen om ons het onderwijs van vanmorgen toe te eigenen, 1e vraag bij het woordje ‘als’, tweede vraag over het woord ‘zonde, en de derde vraag over het woord ‘belijden’.
1e vraag: is het eigenlijk wel nodig om over zonde te praten?, ‘als wij onze zonden belijden’.
Want, kijk, zonden dat is iets waar vroeger over gepraat werd, dat is van generaties voor ons, toen hadden mensen een bepaalde moraal, die werd in de generaties overgedragen, mensen deden dit en dat deden ze niet, en dat was voor iedereen duidelijk, maar als je je daaraan niet hield was dat zondig, dan was je schuldig.
Dat geldt niet meer voor ons vandaag, vandaag bepalen we zelf wat we doen, we maken zelf uit wat goed of wat fout is.
En dan is er geen schuld meer, want dan is er geen norm meer, buiten onszelf, waaraan we onszelf en elkaar aan kunt houden.
In de samenleving wordt nooit over schuld gesproken, er wordt gezegd dat je zelf moet bepalen wat je wilt.
De Bijbel leert dat dat veel te simpel is, waarom?, stel dat je iets verteld hebt tegen vrienden, maar het klopt niet, en je valt door de mand, het is niet waar, als je dan door de mand valt, wat gebeurt er dan?, dan schaam je je, dan wordt je rood, Gen 3: Adam en Eva schamen zich.
Waarom?, omdat ze gezondigd hebben – de samenleving kan wel niet over zonde willen praten, maar hoe komt het toch dat we ons allemaal – dat is universeel – schamen als ze iets doen wat niet klopt?
De Bijbel zegt, dat komt omdat we heel goed aanvoelen dat er iets mis is, en daarom is het dat in Gen 3, als Adam en Eva zondigen, dan wijst de Here aan de ene kant op hun schuld en aan de andere kant geeft Hij hen bedekking.
Dat is wat je dan zou willen, als je merkt, er is iets niet in orde want ik heb gezondigd, dan zou je willen dat je je kon verbergen, dat je je niet hoefde te schamen.
Is het onzin om over zonde te spreken?, zeker niet, we voelen allemaal dat er iets mis is als we iets verkeerd doen, iets doen wat niet klopt.
Tweede vraag – we hebben stilgestaan bij het woordje ‘als’ – nu staan we stil bij het woordje ‘zonden’ uit vers 9.
Als we nadenken over belijden van zonde, is het goed om stil te staan bij deze vraag: hoe weet je of iets zondig is, of niet?
Dit herkenen we allemaal wel, soms voel je je schuldig over dingen die helemaal geen zonde waren.
Je kunt je soms schamen voor dingen en daar loop je mee rond, en daar loop je misschien al jaren mee rond, maar is het ook zonde?
Je maakt je er druk om, maar is het ook zonde?, sommige mensen lopen altijd rond met een schuldgevoel, die voelen zich altijd over allerlei dingen schuldig.
Bij ieder ding dat ze doen, vragen ze zich af: ‘is dit verkeerd?’, zo is het hen misschien thuis geleerd, het was nooit goed wat je deed, het was altijd fout.
En hoe groei je dan op?, altijd met het idee dat iets fout is – hoe weet je nou of iets echt zondig is?
De Bijbel zegt in Psalm 32 en Psalm 51, en hier in 1 Joh 1,9: als je je zonden wilt belijden en je weet daarna dat het vergeven is en het is een pak van je hart, dan moet je eerst weten: is het echt fout, is het zinvol om hierover m’n zonde te belijden, of belijd ik zonde over iets dat helemaal niet verkeerd is?
Er is een meetlat waarlangs je je daden kunt leggen om een antwoord te krijgen op de vraag: ‘is dit nu fout of niet?’
Wat is die meetlat?, dat zijn de 10 geboden, daar leg je je gedrag naast, wat je gedaan hebt, en dan kun je het vaststellen: ‘was dit nou een overtreding van Gods gebod of niet?’
Als je rondloopt met een misplaatst schuldgevoel, oftewel, altijd is alles voor mijn gevoel verkeerd, ik doe nooit iets goed, dan heb je een norm, de 10 geboden, leg die ernaast.
Voorbeeld van misplaatst schuldgevoel?, als er in je familie dingen aan de hand zijn en het gaat helemaal niet goed, je hebt er alles aan gedaan om het goed te maken, dan heb jij alles eraan gedaan om het goed te maken, dan hoef je je daar niet schuldig over te voelen.
Als je ouders dingen van je verlangen, terwijl je getrouwd bent, en je denkt dat je daaraan moet voldoen, maar je bent getrouwd, je bent overnieuw begonnen, je hebt een eigen huis – dan is dat je grens.
Dan hoef je niet te voldoen aan de verlangens van je ouders, ‘iedere woensdagavond moet je bij ons komen eten!’, helemaal niet, ouders kunnen te veel van je vragen.
Geef eens wat voorbeeld van terecht schuldbesef?, een terecht schuldbesef kun je hebben als je bijvoorbeeld vloekt.
Ook al word je opgejut door jongens om je heen, meiden om je heen, nee, het is een zonde.
Nog een voorbeeld dat je je terecht schuldig mag voelen?, uitslapen op zondag, het is zaterdag laat geworden – vroeger werd bij mij thuis gezegd: ”s avonds een vent, ’s ochtends een vent’.
Maar is het dan tegenover mensen zondig, nee, het is allereerst tegenover de Here zondig, ‘heilig de sabbatdag!’
We kunnen daar heel menselijk over doen, maar de Here bepaalt wat zonde is, dat doen wij niet.
Nog een voorbeeld, je ouders niet gehoorzamen, de Here zegt: ‘eer je vader en je moeder’.
Nog een paar voorbeelden, buiten je huwelijk een relatie hebben, dan moeten we niet net als in de maatschappij zeggen dat iemand ‘een verhouding heeft’, nee, dat is zonde!
Dat waren voorbeelden van onterecht en terecht schuldbesef, we hebben gezien wat de norm is, de 10 geboden.
En tegenover wie moet je je schuldig voelen?, tegenover de Here.
Laatste vraag gaat over het woordje ‘belijden’: wat is dat eigenlijk ‘belijden van zonde’?, het griekse woord is ‘hetzelfde zeggen’, hoezo, hetzelfde zeggen?
De bedoeling is: hetzelfde zeggen als degene die je tekort hebt gedaan.
Een voorbeeld: stel je hebt iemand gekwetst, vraag diegene eens hoe dat was.
Bekijk je zonde vanuit het perspectief van diegene tegenover wie je de zonde hebt gedaan.
De Bijbel zegt, als je je zonden belijdt, bekijk je zonden dan eerst vanuit het perspectief van de Here God, dan besef je dat het schuld is.
Als je je zonde gaat zien vanuit Gods perspectief, wat zegt de Here?, ‘je hebt Mij gekrenkt’, ‘je staat op mijn hart’.
Zodat je tegenover de Here beseft wat je hebt gedaan, ‘Here, wat moet het voor U zijn om om te gaan met iemand, om trouw te zijn aan iemand die z’n eigen weg gaat, met iemand die denkt dat ‘ie allerlei andere mooier en beter moet vinden dan U, hoe moet het voor U zijn Here om te gaan met een mens zoals ik, dat moet vreselijk voor U zijn! – vanuit het perspectief van de Here je zonden bekijken.
Hetzelfde zeggen als de Here, dan kun je vergeving ervaren.
[Tussenzang Psalm 32,2]
2. …dan zal God ons onze zonden vergeven!
We hebben vanochtend een voorwaarde belofte voor ons, [1,9].
We staan nu stil bij het tweede deel van vers 9, ‘DAN zal Hij ons onze zonden vergeven’.
We hebben vorige week stilgestaan bij de vraag, als je wilt dat een voorwaardelijke belofte vervuld wordt, wat moet je dan doen?
Je krijgt een belofte, de Here wil iets voor je doen, ‘je zonden vergeven’, hoe gaat de Here dat dan doen, wanneer gaat de Here dat doen?
‘Als wij onze zonden belijden’, als je wilt dat een voorwaardelijke belofte vervuld wordt, moet je aan de voorwaarde voldoen.
En de voorwaarde is: ‘je zonden belijden’, dan wordt het vergeven.
Je zonden worden niet vergeven als je in de kerk komt, er is hier geen poortje waar je doorheen moet lopen, en ‘bliep’ ‘bliep’, je zonden zijn vergeven.
Je zonden worden ook niet vergeven als je er iets goeds tegenover zet.
De belofte is heel duidelijk, wil je dat je zonden vergeven worden, dan moet je ze belijden, dan breng je ze voor het aangezicht van de Here en vertel je het.
En dan is de belofte dat de Here je zonden vergeeft, of zoals Psalm 32 zegt, dan vergeeft de Here de schuld van je zonde.
Waarom vergeeft de Here God onze zonden?, het antwoord zie je staan in vers 9, dat doet de Here om wie Hij Zelf is, en dan zegt vers 9, omdat de Here ‘trouw en rechtvaardig’ is.
Wat is de reden dat God vergeeft?, die reden ligt niet in ons, de reden van God vergeving is ook niet dat je je zonden belijd.
Hoeveel tranen je ook huilt om je zonden, dat is niet de reden voor de Here om je zonden te vergeven, de reden haalt de Here uit Zichzelf.
1 Joh 1,9, de reden ligt in de Here God Zelf, zo is de Here, Hij wil graag vergeven, Hij is trouw aan Zijn Naam (dat gaan we vanmiddag zien).
En dan hebben we nog dat laatste woord, ‘vergeven’, wat betekent dat woord?
In Jes 43,25 staat dat de Here God je ‘Ik, Ik ben het die omwille van Zichzelf je misdaden tenietdoet en je zonden vergeet’.
De Here vergeeft je misdaden en Hij vergeet ze, Hij doet ze weg, moet je eens over nadenken: hoe groot je zonde ook is, misschien is er iemand vanmorgen die zegt: ‘ja maar, ik heb een zone gedaan, die was zo groot…, wil de Here mij dat vergeven!’
‘Het was zo erg, wil de Here dat vergeven?’, ja, dat wil de Here graag vergeven als je het Hem belijdt.
Jij kunt je dat misschien niet voorstellen, ook niet omdat je misschien denkt dat je zo vaak diezelfde zonde doet – wil de Here dat vergeven?, ja, dat wil de Here, maar dan moet je opstaan uit die zonde en ertegen strijden.
In Jes 43,25 zegt, de Here God doet onze zonden teniet – een voorbeeld, stel je hebt op school een enorm laag cijfer, je hebt een 2 op een overhoring, een toets of een tentamen.
Een 2, wat moet je ermee?, maar de volgende dag zegt de docent: ‘weet je wat we doen?, ik tel dat cijfer niet mee!’
Wat doe je dan?, dan spring je een gat in de lucht want het telt niet mee!
Een goed voorbeeld voor vergeven, de Here God doet het weg, Hij rekent het ons niet aan, Hij rekent het niet mee voor ons eindcijfer.
Want weet je wat voor ons eindcijfer telt?, wat is ons eindcijfer?, als wij voor de troon van God staan, dan is ons eindcijfer niet een optelsom van al jouw slechte daden, je eindcijfer voor God is een optelsom van alles wat de Here Jezus goed heeft gedaan – als wij onze zonden belijden.
Je eindcijfer is een optelsom van al Jezus’ daden, de Here God rekent ons toe wat Jezus’ heeft gedaan.
Wil je dat geloven dat dat de waarheid is?, dat dat de waarheid is, dat de Here God je aanziet in de Here Jezus.
Dat mag je geloven, de Here rekent je je zonden niet aan, Hij doet het weg.
Je hebt geen schuld meer uitstaan, de weg is glad, er zijn geen obstakels meer.
Dat is de belofte, en net als we vorige week gezien hebben, alle voorwaardelijke beloften zijn vervuld door Here Jezus.
De Onschuldige werd de Schuldige, zodat wij vrij zouden worden gesproken.
Wil je dat je zonden worden vergeven?, wil je opgelucht kunnen ademhalen, wil je ruimte hebben om te ademen, wil je een vrij en goed geweten?
Zorg er dan ten eerste voor dat je weet: ‘is het zonde?’, gebruik daarvoor de 10 geboden.
En ten tweede, zie wat zonde is, bekijk je zonden vanuit het perspectief van de Here God, zie hoe erg het is, en dan pas kun je intens je zonden belijden.
En dan is de belofte die we vanmorgen gezien hebben: ‘belijden we onze zonden, dan zal Hij die trouw en rechtvaardig is, onze onze zonden vergeven en ons reinigen van alle kwaad!’
Laten we bidden
Gerwin Pruijssen - plattelandspastor in Drenthe 