Liturgie preek ochtenddienst over Psalm 145,9 (transcript)
-GKv Loppersum-Westeremden, 15-09-2013
Komen tot de Here
Oproep om de Here te aanbidden, 2 Petrus 1,3-4
Stil gebed
Votum/zegengroet
Aanbidding:
-Opw 369 ‘Door uw genade Vader’
-Psalm 145,1.3 ‘Mijn God en Koning, aller vorsten Heer’
Wet van God
Gebed om verlichting met de Heilige Geest
Luisteren naar de Here
Basisschoolgroepen 3-4 en 5-7 gaan naar de KinderBijbelClub en leren over hetzelfde thema als de volwassenen
Bijbellezing(en), zie onder
Verkondiging, thema, zie onder, gebed
Tussenzang Psalm 119,42 ‘Wat Gij beloofd hebt, is in eeuwigheid’
Zingen Psalm 119,44 ‘Heer, ondersteun mij, geef mij vaste grond’
Geven aan de Here
Dank- en voorbedegebed
Aankondiging overige mededelingen en bestemming collecte
Inzameling gaven
Gaan onder de zegen van de Here
Zingen GK 131,4-5.9 ‘Leer ons uw weg te willen gaan’
Zegen
Leesgedeelte(n): Exodus 34,1-9 en Psalm 145
Tekst: Psalm 145,9
Preekthema: ‘Gods beloften!’
Ons Jaarthema is ‘Leven vanuit Gods beloften’ – in de komende weken gaan we met een aantal inleidende preken kennismaken met ‘beloften’.
Het thema vanmorgen is: ‘Gods beloften!’, en we hebben 5 vragen:
1. Wat is een belofte van God?
2. Waarom geeft de Here beloften?
3. Wat betekent: God is goed voor alles, vers 9b.
4. Wat betekent: God is goed voor allen, vers 9b.
5. Wat heb je nodig om in Gods beloften te kunnen geloven?
- Wat is een belofte van God?
We hebben Psalm 145 gelezen, je moet weten dat dit de laatste Psalm van David is.
En we weten allemaal, als iemand zijn laatste woorden uitspreekt moet je opletten, wat wil iemand nog zeggen, wat gaat ‘ie nog vertellen? (voetnoot 1)
David geeft hier in Psalm 145 zijn testament, en dat zie je ook daaraan hoe persoonlijk David is: ‘ik wil U roemen mijn God en Koning’, vers 1.
En in het laatste vers, ‘laat zo mijn mond de lof spreken van de Heer’, David vertelt hier over hoe hij een leven lang met God geleefd heeft.
Wij staan vanmorgen stil bij vers 9: ‘goed is de Heer voor alles en allen, Hij ontfermt Zich over heel zijn schepping’.
Wat wij hier voor ons hebben in vers 9, is een belofte, dat zie je niet zo letterlijk, dat er staat: ‘Ik zal…’
Nee, maar het staat er zo: ‘goed is de Here voor alles en allen’, dat is een belofte: ‘Ik stel mij garant voor alles wat er is en voor alle mensen die er zijn’.
Wat is een belofte eigenlijk?, ‘een belofte is een verklaring van Gods liefde, dat Hij ons goede dingen wil geven of slechte dingen bij ons wil weghalen, en dat is uit genade en tot zijn eer’ (2x). (voetnoot 2)
Als je de Bijbel doorbladert vind je 100-en beloften (vergeving, hulp, wijsheid, raad).
In Psalm 145 zie je hoe breed en hoe groot dit is, de Here is goed voor alles, de
Here is goed voor allen, Hij ontfermt Zich over heel zijn schepping.
Er is niks wat daar buiten valt – dat is het eerste, we hebben gezien wat beloften zijn.
2. Waarom geeft de Here God beloften?
Het volgende punt is: waarom geeft de Here beloften aan ons?, de Here geeft beloften aan ons omdat Hij Zichzelf wil geven.
Als het gaat om Gods beloften, dan gaat het altijd om de Here Zelf (voetnoot 3), dat zuig ik echt niet uit mijn duim…
…want dat staat in Psalm 145,8, ‘genadig en liefdevol is de Heer, Hij blijft geduldig, groot is zijn trouw’.
Die woorden komen rechtstreeks uit [Exodus 34,6], in Exodus 34 ontmoet Mozes de Here God, en Mozes vraagt in 33,9: ‘mag ik U zien?’
En dan krijgt Mozes alleen maar de achterkant van de Here te zien, en als de Here langs Mozes gaat, roept de Here zijn Naam uit, [Exod 34,6].
Dus als dat staat in Psalm 145,8, dan zegt David in vers 8: ‘zo is de Here’, en dan komen die beloften erna in vers 9.
Wat betekent dat?, dat betekent dit: ‘vergeet dus nooit dat Gods beloften GODS beloften zijn’.
Haal die 2 nooit los van elkaar, beloften en God, die zijn altijd met elkaar verbonden.
Wat theoretisch, wat ingewikkeld, zeg je misschien – de Here zegt met al die beloften dit: je mag al die beloften toe-eigenen in geloof als je maar nooit die basis-belofte vergeet… …die je vindt in Jeremia 31,33: ‘Ik zal hun God zijn en zij mijn volk’.
Gods beloften zijn geen Sinterklaas-cadeautjes, hoe zit het met Sinterklaascadeautjes?
Ik krijg 5 december waarschijnlijk Sinterklaascadeautjes, maar Gods beloften zijn geen Sinterklaascadeautjes.
Ik hoef niet in hem te geloven, maar met de beloften van de Here is het niet zo.
Om je Gods beloften toe te kunnen eigenen heb je geloof in de Here God Zelf nodig – je krijgt Gods beloften dus alleen in relatie met Hem, door geloof in Hem.
3. Wat betekent ‘God is goed voor alles’, vers 9b?
In Psalm 145,9 zie je het karakter van Gods beloften, je ziet hier dat er twee soorten beloften zijn: beloften aan de schepping, de Heer is goed voor alles.
Wat betekent dat?, Gods aandacht gaat uit naar alles wat er in de schepping is, de planeten dat die op tijd hun ronde om de zon maken.
Dat de seizoenen wisselen, dat het herfst wordt, dat de zon opgaat, de plantenwereld, de dierenwereld – alles wat er is, daar gaat Gods aandacht naar uit.
Wij gereformeerden denken wel eens: de Here God is alleen maar met de kerk bezig.
Maar hier zien we: de aandacht van de Here gaat uit naar Gods complete schepping.
De Here God is trouw aan de schepping, Hij heeft die geschapen en is daar trouw aan, daar gaat Hij mee door.
‘Goed is de Here voor alles wat er is’.
4. Wat betekent ‘God is goed voor allen’, vers 9b?
We hebben gezien: God is goed voor alles, maar er staat ook: God is goed voor allen, die beide dingen, dat de Here God goed is voor alles en allen heet ook wel: algemene genade.
Dat wil zeggen dat Gods aandacht uitgaat naar de natuur en naar de maatschappij, en daaraan stelt de Here geen voorwaarden.
Dat zegt de Here Jezus in de Bergrede, Matth 6,45: ‘jullie Vader in de hemel laat zijn zon opgaan over goeden en slechte mensen en laat het regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen’.
Het punt van toepassing is hier, als je weet dat de Here God goed is voor alle mensen, hoe kijk je naar je buren?
Probeer je net als de Here door de Heilige Geest ook goed te zijn voor je buren, mensen om je heen op je werk?
[tussenzang Psalm 119,42]
5. Wat heb je nodig in Gods beloften te geloven?
Wat heb je nodig om in Gods beloften te geloven?, we hebben in de voorgaande punten dingen gezien die je moet weten.
Het gaat in dit punt over je gevoel, over emoties, want Gods beloften doen een appel op je hart, Gods beloften doen iets met je emoties, maar welke emotie?
Op welke emotie wil de Here God een beroep doen om je te helpen geloven in Zijn beloften?
Is dat dankbaarheid? (voetnoot 4), veel gereformeerden zullen dat zeggen, dat je dus met Psalm 145,9 zegt: ‘Here, ik ben zo dankbaar dat U zo goed bent voor alles en allen, en daarom geloof ik uw beloften!’, we gaan vanmorgen zien dat het niet dankbaarheid is.
Als ik aan u en jou zou vragen: waarom ga je naar de kerk?, waarom leef je zoals de Here dat van je vraagt?
9 van de 10 zullen dan antwoorden: ‘uit dankbaarheid’, dat doe ik uit dankbaarheid’.
Dankbaarheid is voor veel gereformeerden de basisemoties wat hen moet helpen om gehoorzaam te zijn, waar of niet?
De emotie ‘dankbaarheid’ moet je motiveren om te geloven en gehoorzaam te zijn.
Moet je helpen om ook steeds weer gehoorzaam te blijven
Maar als dankbaarheid de basis is, dan hebben we een groot probleem – en dat probleem is dat wij mensen het lastig vinden om dankbaar te zijn.
Wij koppelen aan dankbaarheid al heel snel een schuldgevoel, een voorbeeld.
Stel, je krijgt een uitnodiging om bij iemand te komen eten, en wat doe je dan?, dan neem je iets mee… …waarom?, je kunt niet met lege handen aankomen, een bosje bloemen of een doosje chocola ‘Merci’, je neemt altijd iets mee.
Wat is de achterliggende gedachte?, je kunt niet zomaar gaan, je kunt het niet maken om zonder aan te komen.
Ergens is dat schuldgevoel, je wilt iets terug doen – bij dat bloemetje is dat onschuldig, dat snapt u ook wel… …maar stel nou dat je die houding hebt tegenover de Here: ‘ik moet iets terugdoen tegenover de Here!’
Dan gaat er iets vreselijk mis, waarom?, de Here vraagt een spontane reactie, Hij wil niet dat wij het gevoel hebben dat we iets voor de Here moeten terugdoen.
Om het nog iets duidelijker te maken, soms krijg je dat gevoel bij een preek of in een toespraak… …’nou hebt u gezien dat de Here zoveel voor u/jou heeft gedaan, wat ga je nu voor Hem doen?’
Dan wordt er een beroep gedaan op je schuldgevoel, dan wordt je vanuit schuldgevoel geprest om te gaan antwoorden om iets te gaan doen voor de Here.
Maar dat is niet Bijbels, en wat daaraan niet Bijbels is, is de gedachte dat je als christen de schuld die je tegenover de Here hebt, weer moet terugbetalen.
Dat je iets moet teruggeven – maar dan zeggen we natuurlijk, ‘we kunnen die schuld natuurlijk nooit terugbetalen, want we zijn allemaal zondaars’… …en dan krijg je van die prachtige cliches, maar het gevolg is wel dat we zeggen: we moeten meer dankbaar zijn.
Zo is het voor veel gereformeerden, als gevraagd wordt: ‘waarom ga je naar de kerk?’, ‘waarom leef je als christen?’, dan is vaak het antwoord: ‘omdat we dankbaar moeten zijn!’
Maar als de Bijbel erop naleest, vind je nergens dat dankbaarheid de emotie is, waarom wij de Here moeten geloven of gehoorzaam moeten zijn, nergens.
Laten we dit een checken in de Bijbel, als de Here God in het Oude Testament zijn volk op zonden wijst, dan zegt Hij nooit: ‘wat zijn jullie ondankbaar!’
Maar dan zegt de Here altijd: ‘waar is jullie geloof?’, ondankbaarheid is niet de reden dat ze zondigden, maar ongeloof.
Een paar voorbeelden, Numeri 14,11: ‘Hoelang nog zal het weigeren op Mij te vertrouwen’, wij zouden zeggen: ‘waarom waren ze zo ondankbaar?’
Het probleem is niet ‘ondankbaarheid’, maar ‘ongeloof’, het volk kon het niet opbrengen om te geloven in Gods beloften.
Nog een voorbeeld, Deut 1,31-32, ‘ook in de woestijn waar u ervaren hebt dat de Heer, uw God, u gedragen heeft zoals een vader zijn kind draagt [..] toch vertrouwde u niet op de Heer, uw God’ – voor ons gevoel had er moeten staan, ‘toch was u niet dankbaar genoeg dat de Here u als een vader z’n kind heeft gedragen’.
Maar dat staat er niet.
Nog een voorbeeld, Psalm 78: ‘Hij spleet de rotsen in de woestijn, en leste hun dorst met een watervloed. [..] Maar zij bleven tegen Hem zondigen [..] want zij hadden God niet geloofd, niet vertrouwd op zijn hulp’.
Wat heb je hieraan?, het probleem van ongehoorzaamheid is niet ondankbaarheid, maar ongeloof.
Dat leert de Bijbel, de oorzaak van zonde in ongeloof, een gebrek aan geloof in Gods beloften, ‘Ik beloof bij jullie te zijn in de woestijn’, maar zij geloofden Hem niet.
We zijn bezig met de vraag: wat heb je nodig om in Gods beloften te geloven?
We hebben gezien, dat is niet dankbaarheid, maar wat is dan wel de emotie, het gevoel om de Here te gehoorzamen?
Wat zegt de Bijbel over hoe je de beloften van Here God gaat geloven, hoe je de Here God gaat gehoorzamen?
Wat je in de Bijbel slag op slag tegenkomt is ‘vrees’, vreze des Heren, respect, eerbied – dat is allemaal hetzelfde.
Een paar voorbeelden, Deut 6,2: ‘U moet voor de Here uw God ontzag tonen door u te houden aan zijn wetten en geboden’.
Prediker 12,13 schrijft de Prediker: ‘alles wat je hebt gehoord komt hierop neer: heb ontzag voor God en leef zijn geboden na’.
Spreuken 23,17 staat: ‘heb altijd ontzag voor de Here, dan heb je een toekomst’.
Psalm 25,14, ‘de Heer is een vriend voor wie Hem vrezen’, of zoals je uit het Psalmboek kent: ‘Gods vertrouwelijke omgang vinden, zielen waar zijn vrees in woont’.
Misschien denk je: wat heb je hieraan?, wat wij zien vanmorgen is dat het niet zozeer dankbaarheid is, maar ‘vrees voor de Here’, respect.
Maar dan zijn we bij de laatste vraag, want hoe kan vrees voor de Here, eerbied voor de Here – waarbij we allemaal misschien het gevoel hebben dat we een stapje bij de
Here vandaan doen, uit vrees voor Hem… …hoe kan dat nu samengaan met geloof, waarbij we allemaal het gevoel hebben dat we dichtbij komen, want geloven is vertrouwen en dan kom je dichterbij?
Hoe kunnen die twee tegenovergestelde dingen samengaan?
Die twee staan toch haaks op elkaar, maar in de Bijbel niet – in Psalm 115,11 worden die 2 dingen: vertrouwen en ontzag, in 1 adem genoemd.
Daar staat: ‘jullie de Here vrezen, vertrouw op de Here’.
Dat hebben we al gezien, dat staat in Psalm 145,8, ‘genadig is de Here en liefdevol’.
Omdat de Here een betrouwbaar en liefdevolle God is, kan ik respect voor Hem hebben en Hem vrezen en Hem tegelijk vertrouwen… …want Hij is genadig en liefdevol, Hij wil mij vergeven, daar hoef ik niet bang voor te zijn.
Zie je dat die twee schijnbaar tegenovergestelde dingen, samenkomen in de betrouwbaarheid van God.
Nog een voorbeeld, als de Here bij de Rode Zee het water gespleten heeft, dan staat er: ‘toen zag Israel wat een machtige daad de Here tegen Egypte had gedaan, en het volk vreesde de Here en geloofde in Hem’.
Daar heb je ze weer samen, het volk vreesde de Here en geloofde in Hem, die 2 dingen staan dus niet tegenover elkaar, maar gaan samen.
Vrees, respect, eerbied, ontzag en tegelijk kinderlijk vertrouwen, die gaan samen omdat de Here barmhartig en genadig is.
Denk dus na over deze vraag: hoe kijk ik naar de Here?, vrees ik de Here, heb ik respect voor Hem, maar vertrouw ik Hem ook?
De Bijbel zegt: ‘kijk eens wat een geweldige beloften de Here je geeft, en die vervult Hij voor je, heb je respect voor Hem, dat de Here dat allemaal gedaan?
Op die manier wil de Here je vertrouwen winnen, ‘kijk nou eens wat Ik voor je doe, hoe dicht Ik bij je kom, hoe goed Ik voor je wil zijn!’
Wat hebben we gezien?, 1. Gods beloften krijg je niet zonder geloof/een band met de Here, 2. de Here is goed voor de schepping, voor alles wat er is, 3. de Here is ook goed voor alle mensen, en 4. het is niet dankbaarheid wat je helpt om in Gods beloften te geloven, maar respect, vrees voor de Here.
Vrees en vertrouwen gaan samen omdat de Here betrouwbaar is – hoe kijkt u, hoe kijk jij naar de Here?
‘Goed is de Here voor alles en allen, Hij ontfermt zich over heel zijn schepping.’
Laten we bidden
Voetnoten:
1 Zie Derek Kidner, ‘Psalms 73-150’ (Tyndale Old Testament Commentaries), blz 480-482.
2 Joel Beeke, ‘Living by God’s Promises’, blz 2.
3. Joel Beeke, ‘Living by God’s Promises’, blz’en 2-5.
4 Zie John Piper, ‘Toekomstige genade, De reinigende kracht van het leven uit geloof in de toekomstige genade’, hoofdstuk 2.
Gerwin Pruijssen - plattelandspastor in Drenthe 